Margot Wientjes 
Lipoedeem is een aandoening die vaak onbegrepen is. Drs. Boonen legt in dit interview uit hoe deze complexe aandoening wordt behandeld, de nieuwste ontwikkelingen en hoe lipoedeem patiënten hun levenskwaliteit kunnen verbeteren. In deze blog bieden we u een diepgaand en informatief interview met lipoedeem specialist Drs. Boonen, een vooraanstaande expert in de behandeling van lipoedeem. Ontdek de nieuwste technieken, voordelen, en toekomstplannen van een specialist die al meer dan twee decennia patiënten helpt om een betere levenskwaliteit te bereiken. Lees verder voor boeiende inzichten en deskundig advies over lipoedeembehandeling.
Hoe heeft uw expertise in de behandeling van lipoedeem zich ontwikkeld en wat motiveert u om patiënten te helpen?
Lipoedeem is een stoornis in de vetstofwisseling waarbij vetweefsel symmetrisch wordt vastgehouden op de enkels, onder- en bovenbenen, billen en vaak ook op de bovenarmen. Dit leidt tot een disproportie tussen het onderlichaam en het bovenlichaam, waarbij het onderlichaam meestal één tot twee kledingmaten groter is dan het bovenlichaam. Bovendien gaan deze fysieke kenmerken vaak gepaard met verdikte bovenarmen. Veelvoorkomende klachten bij lipoedeem zijn pijn, snelle verzuring van de beenspieren, verminderde spierkracht, en vermoeidheid in de benen. Deze symptomen resulteren in aanzienlijke beperkingen in de kwaliteit van leven van patiënten.
Daarnaast ervaren mensen met lipoedeem vaak onbegrip in hun omgeving, wat leidt tot psychosociale problemen en een verminderd zelfbeeld. Dit kan uiteindelijk resulteren in sociaal isolement. Liposuctie onder tumescente lokale anesthesie is een bewezen effectieve behandeling voor lipoedeem, die aanzienlijke verbeteringen kan bieden.
Ik ben een van de eerste Nederlandse artsen die in 1996 begon met liposuctie onder tumescente lokale anesthesie, een techniek ontwikkeld door Jeffrey Klein. Deze innovatieve methode waaide aan het einde van het vorige millennium over naar Europa. Mijn eerste lipoedeempatiënt werd in 2007 naar mij verwezen door Prof. Dr. H.A.M. Neumann, destijds hoogleraar dermatologie aan het Erasmus MC. Hij verzocht mij een liposuctie uit te voeren bij een van zijn patiënten. Hoewel ik toen al tien jaar ervaring had met deze techniek, had ik nog nooit eerder een lipoedeempatiënt behandeld. Het bleek achteraf echter een enorm succes te zijn.
Dit succes leidde tot de ontwikkeling van een behandelingsprotocol in samenwerking met het Erasmus MC om lipoedeempatiënten effectief te behandelen met liposuctie. Sindsdien voeren we deze behandeling al 15 jaar uit en hebben we met succes meer dan 7000 patiënten op deze manier behandeld.
Kunt u ons inzicht geven in uw benadering van de behandeling van lipoedeem met liposuctie en de voordelen ervan voor patiënten? Wat is het proces van de lipoedeem chirurgische ingreep?
Bij liposuctie onder tumescente anesthesie wordt eerst een vloeistof onder de huid ingebracht die zowel pijnstillend werkt als de bloedvaten vernauwt. Vervolgens wordt zorgvuldig vetweefsel verwijderd met behulp van een liposuctiecanule met een diameter van 3 tot 4 mm. Na de operatie dragen de patiënten gedurende twee weken dag en nacht een compressie verband. Daarna verblijven ze in een zorghotel voor herstel. Na ontslag uit het zorghotel adviseren we de patiënten om het compressieve verband, drukpak, broek of kous nog drie tot zes maanden te dragen.
Tijdens de behandeling van lipoedeem is het van groot belang dat patiënten niet onder narcose worden gebracht, omdat dit schade kan toebrengen aan de bloedvaten en lymfevaten, wat leidt tot een verhoogd risico op nabloedingen, infecties en trombo-embolieën. De operatie moet daarom worden uitgevoerd onder plaatselijke verdoving volgens de tumescente techniek. Het voordeel hiervan is dat de adrenaline in de vloeistof de bloedvaten en lymfevaten doet samentrekken, waardoor er minder bloedingen, blauwe plekken, infecties en residuale lymfevloeistof optreden. Een urinekatheter is niet nodig, wat postoperatieve urineweginfecties voorkomt. De patiënt kan tijdens de operatie op de tafel bewegen en draaien, waardoor de operateur gemakkelijker toegang heeft tot alle benodigde gebieden. Dit is niet mogelijk onder narcose, en doordat de patiënt tijdens de operatie beweegt, is de kans op postoperatieve trombose en embolie minimaal. Dankzij al deze voordelen is het herstel sneller, zijn bloedtransfusies na de operatie niet nodig en worden de lymfevaten gespaard. Daarom staat deze procedure in de literatuur bekend als "lymfsparende liposuctie". Deze term is ontstaan na onderzoek naar de effecten op de lymfevaten van tumescente liposuctie, waaruit bleek dat er geen schade werd toegebracht. Het begrip "lymfsparing liposuctie" is internationaal overgenomen. Bij operaties onder narcose breng je al deze risico's wel met je mee. Het is daarom geen aanbevolen aanpak.
Zijn er specifieke richtlijnen of aanbevelingen die u heeft voor lipoedeempatiënten met betrekking tot hun dagelijkse zorg?
Het is belangrijk dat patiënten hun conditie op peil houden en bewust met hun voeding omgaan. Dit betekent dat ze moeten voldoen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen en idealiter 1 tot 2 keer per week naar de sportschool moeten gaan onder begeleiding van een personal trainer of fysiotherapeut om hun spierkracht te herstellen volgens de "graded activity" methode. In gevallen van secundair lymfoedeem kunnen steunkousen nuttig zijn. Het dragen van een compressiepanty of -broek kan verlichting bieden en pijnklachten verminderen. Huidtherapeuten kunnen een behandeling met de icoon, een apparaat dat pijnverlichting biedt, aanbieden.
Bij patiënten zonder bijkomende obesitas heeft een dieet doorgaans weinig zin, omdat het de disproportie tussen het onder- en bovenlichaam niet oplost. In geval van bijkomende obesitas kan een keto-dieet of een koolhydraatarm dieet verlichting bieden. Het is echter belangrijk om dit op een gezonde manier te doen en niet te streng op dieet te gaan, omdat je ondanks lipoedeem ook te mager kunt worden. Tijdens de diagnose houden we geen rekening met de BMI omdat dit niet de oorzaak van de ziekte is, maar meten we de tailleomvang. Als de tailleomvang minder dan 68 cm is, ben je echt te mager en moet je meer gaan eten.
Het is van belang op te merken dat lipoedeem niet hetzelfde is als obesitas. Obesitas wordt behandeld met een dieet, en als dat niet lukt, kan een gastric bypass overwogen worden. Deze aanpak werkt echter niet bij lipoedeem, omdat de meeste lipoedeempatiënten al intensief bezig zijn met hun dieet. Een maagverkleining wordt niet aanbevolen voor mensen met lipoedeem, tenzij ze gecombineerde ziekten zoals lipoedeem en obesitas hebben. In dat geval kan een maagverkleining helpen. Het is raadzaam om de beste behandelingsaanpak te bespreken met een lipoedeem specialist.
Wat is de rol van postoperatieve zorg en het bevorderen van lipoedeem herstel bij de behandeling van lipoedeem, en welke bijdrage levert compressietherapie hieraan?
Goede compressie met een kous, drukpak, of panty met goede post operatieve zorg is van essentieel belang bij lipoedeem. Doe je dit niet, dan vraag je om problemen zoals infecties en post operatieve pijn. Bij ons gaan de patiënten na de operatie naar een zorghotel waar zij opgevangen worden door professioneel opgeleide en getrainde verpleegkundigen. Dit is van belang voor het herstel, waarbij de patiënten pijnstillers krijgen en eni-emetica ( tegen misselijkheid). De volgende dag worden de patiënten onder begeleiding van de verpleging gewassen, en krijgen dat patiënten hulp en goede instructies tijdens het verwisselen van het verband en de steunkousen. Voorts krijgen de patiënten adviezen mee voor het post-operatief herstel thuis.
Welke ervaring en resultaten kunnen lipoedeem patiënten verwachten van uw behandeling, zowel qua hersteltijd als de verbetering van hun lipoedeemsymptomen?
Het herstel in de eerste paar dagen na de liposuctie valt altijd tegen. De patiënten zijn immers niet onder narcose geweest, dus de geest wilt meer dan het lichaam aankan. Wij adviseren dan ook minimaal 2 weken na de operatie thuis te blijven en niet te werken. Goede compressie is daarbij van eminent belang, omdat dit de post operatieve pijnklachten tegen gaat en het herstel bevordert. Het dragen van therapeutisch elastische kousen wordt daarna aangeraden voor minimaal 6 maanden.
Wat zijn uw toekomstplannen en doelen als specialist in de behandeling van lipoedeem, en hoe hoopt u dat uw werk de levens van patiënten zal beïnvloeden?
Onze behandeling is gericht op het duurzaam verminderen van de klachten bij patiënten. Hoewel lipoedeem in de literatuur wordt beschouwd als een chronische aandoening, betekent dit niet dat het niet goed behandelbaar is. Zelfs bij chronische aandoeningen is effectieve behandeling mogelijk. Ons doel is om zoveel vetweefsel te verwijderen dat de klachten niet meer terugkeren, ook al kunnen we de structuur van het vetweefsel niet veranderen. Volgens onze visie ben je genezen van lipoedeem als je na de behandeling geen klachten meer ervaart, en deze klachten niet terugkeren.
Ik ben momenteel bezig met het opleiden van jonge artsen om mijn levenswerk voort te zetten. Ik ben optimistisch over de toekomst van lipoedeempatiënten omdat we inmiddels in staat zijn om de ziekte effectief te behandelen. Bovendien merken we dat de aandacht voor lipoedeem zowel nationaal als internationaal sterk groeit tijdens medische congressen. Dit is van levensbelang voor de patiënten.
Daarnaast voeren we onderzoek uit om de kwaliteit van leven na tumescente liposuctie bij lipoedeempatiënten te verbeteren. We geven presentaties over ons onderzoek en publiceren regelmatig in nationale en internationale tijdschriften. Ons doel is uiteindelijk dat de Nederlandse zorginstellingen deze behandeling gaan vergoeden via de basisverzekering. Helaas zijn we daar nog niet, maar het zou een welkome oplossing zijn voor veel lipoedeempatiënten die momenteel de kosten van de behandeling niet kunnen dragen.
.png)
.png)
